Rus basınında geçen hafta: ‘Seçim ertelenirse ekonomik kriz siyasi ve toplumsal krizlerle derinleşir’
Hazal Yalın
İzvestiya , Türkiye’nin sarsıntıda uğradığı ekonomik kayıplarla ilgili biri Bloomberg ve TÜSİAD, diğeri Fitch tarafından yapılan iki uç değerlendirmenin ortasında, GSYİH’nın yüzde 4,5-5,5’i, yani 40-45 milyar dolar kayıp . Kaybı öngörüyor ama kümülatif etkisinin daha büyük olacağını düşünüyor, üstelik 2023’ün dünya çapında kriz yılı olması milli hasılada çok keskin düşüşlere neden olabilir.
Kommersant Rusya’nın dış ticaret rakamlarını ticaret ortaklarının istatistiklerinden derledi. Avrupa ülkeleri ile hem ithalat hem de ihracat yüzde 40 civarında azalırken, özellikle Hindistan ve Türkiye ile dış ticaret hacmindeki artış dikkat çekiyor.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Duma öncesi yaptığı konuşmaya ilişkin haber yapan Vedomosti, hem dış ilişkilerde hem de Kremlin’de sömürgecilik karşıtı söylemin güçlendiğine dikkat çekiyor.
“Türkiye’de seçimler ertelenirse siyasi ve toplumsal kriz derinleşir”
… Bloomberg Analistler, 6 Şubat’ta meydana gelen felaketin sonuçlarını, ülkenin GSYİH’sının yüzde 10’unu temsil eden 84 milyar dolar olarak değerlendiriyor. Uzmanlar bunun son dönemde ciddi sorunlar yaşayan Türkiye ekonomisi için büyük bir darbe olduğundan eminler. 2022 yılında resmi rakamlara göre yıllık enflasyon yüzde 58 civarındaydı. BloombergGöre: “Yetkililer, aynı anda faiz oranlarını düşürürken enflasyonu kontrol altında tutmayı amaçlayan alışılmadık bir politika izledi.”
Türkiye’nin depremden en çok etkilenen 10 ilinin GSYİH içindeki payı küçük ama “İstanbul’un ve diğer büyük şehirlerin refahında kilit rol oynayan bir sanayi ve tarım koridoru oluşturuyorlar”. Sonuç olarak, tarım arazilerinin kaybı, gıda yüküne ve enflasyonda daha büyük bir artışa yol açabilir.
Öte yandan, kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in felakette oluşan zarara ilişkin değerlendirmesi çok daha az: 4 milyar dolar. Erdoğan, facianın sonuçlarını ortadan kaldırmak için 100 milyar liradan yani 5.3 milyar dolardan da söz etti.
Bloomberg Ticaret durmuş olsa da, yetkililer Türk lirasını aktif olarak desteklemeye devam ediyor ve ülkenin mali varlıkları üç günlük düşüşün ardından sadece toparlanmakla kalmadı, şimdiden hafif yükseldi. …
Fyodor Sidorov’a göre durum şöyle: “Türkiye ekonomisinin GSYİH’sının yüzde 2 ila 5’ini kaybettiği düşünülüyor. Ancak hesaplamalar kesinlikle devam edecek ve sayılar artabilir. Bu durumda Bloomberg kehanetleri gerçekleşebilir. Böyle bir doğal afetin ekonomi üzerinde kümülatif bir etkisi olacağından; olumsuz eğilimler zamanla daha fazla ortaya çıkacaktır.”
Simonov’a göre Türkiye’nin aslında bir kriz içinde olduğu unutulmamalı: hiperenflasyon (yılda yüzde 80’e varan), para biriminin devalüasyonu, bütçe açığının artması, işsizliğin artması. Buna, yıkılan şehirlerin yeniden inşası için büyük kaynakların ayrılması gerekliliğini de eklemek gerekir. …
Simonov, İzvestiya“…Yetkililer Mayıs ayında yapılacak seçimleri erteleme kararı alırsa, ekonomik kriz siyasi ve toplumsal krizlerle derinleşecektir.”
TeleTicaretBilgi ve Analiz Merkezi’nden ünlü iktisatçı Aleksey Fyodorov’a göre Türkiye ekonomisinin şoklar sonrası uğradığı zarara ilişkin iki değerlendirme var:
“Birincisi, kesinlikle diğer ülkelerdeki benzer olaylara bakarak Amerikan jeopolitik servislerinin değerlendirmesi. Atık, Amerikan kurumları tarafından GSYİH’nın yüzde 2’si veya 17-20 milyar dolar olarak fiyatlandırılıyor. Sonuçların ikinci değerlendirmesi ise TÜSİAD ile ilgili; Burada sadece yıkılan binaların inşası ve yeniden inşası 71 milyar dolar, ekonominin durması ve iş gücü kaybı nedeniyle oluşan kayıp ise 84 milyar dolar, yani Türkiye’nin GSYİH’sının yüzde 10’u. … GSYİH’nın yüzde 10’u argümanını gerçekçi bir iddia olarak görmek neredeyse imkansız; muhtemelen abartılmıştır. Türkiye’nin GSYİH kaybının yüzde 4,5-5,5, yani 40-45 milyar dolar olması daha gerçekçi görünüyor.” …
Fyodorov bunu şöyle özetliyor:
“2023 yılı tüm dünya için bir kriz yılı olacağına göre, bu çok güçlü ek olumsuzluğu da eklediğimizde, Türkiye’nin GSYİH’sının en az son 17-18 yılda düşeceğini görebiliriz. Bunun ölçeği, Türkiye ekonomisinin yıllık bazda yüzde 4,8 küçüldüğü 2009 yılını bile geçebilir.” (K. Loginova / İzvestiya, 14 Şubat)
‘Rusya’nın Türkiye’den ithalatı 2,2 kat arttı’
Rusya’nın ana ticari ortağı olan ülkelerin (2022 Şubat ayına kadar dış ticaretin yüzde 80’inden fazlasının yapıldığı 46 ülke) Tvyordıye tsifri adlı telgraf kanalının analistleri tarafından derlenen dış ticaret istatistiklerindeki bilgilere göre, Rusya’nın 2022 Kasım ve Aralık aylarındaki ihracatı yıllık bazda hesaplandı. düştü: Kasım’da yüzde 8 ve Aralık’ta yüzde 16. Aynı dönemde ithalatta yıllık bazda sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 13 (23 milyar dolar) düşüşler yaşandı. Taşıt ve teçhizat ithalatındaki düşüş ise yüzde 23’e ulaştı.
İhracatın ülkelere göre yapısında 2022 yılının ikinci yarısında örnek bir dinamik yaşandı. Enerji arzı alanında Aralık ayında Hindistan’a yapılan ihracat yıllık bazda 5 kat, Malezya ve Gürcistan’a 2,4 kat, Macaristan’a yüzde 81 ve Yunanistan’a yüzde 58 arttı. Yıl sonunda Çin ve Hindistan’ın ihracattaki payları sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 13 oldu. Bu oranlar yılbaşında yüzde 17 ve yüzde 3 idi. AB’nin payı bire bir dönümde yüzde 41’den yüzde 25’e düştü.
Rusya’nın ithalatını en çok artırdığı ülkeler ise şöyle: Ermenistan 4,5 kat, Türkiye 2,2 kat, Kazakistan yüzde 48, Özbekistan yüzde 43. Yıl sonunda Çin ve Türkiye’nin payları sırasıyla yüzde 44 ve yüzde 7’ye yükseldi; Sene başında bu oranlar yüzde 36 ve yüzde 2 idi. AB hisseleri yüzde 38’den yüzde 21’e düştü. … (A. Chugunov / Kommersant, 17 Şubat)
‘Sömürgecilik karşıtı söylem güçleniyor’
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Duma’daki “hükümet saatinde” Rusya’nın ülke çıkarlarına zarar veren uluslararası kuruluşlara karşı yükümlülüklerini gözden geçireceğini duyurdu. Lavrov, Ukrayna’da özel askeri operasyonların başlamasından bu yana ilk kez parlamentonun alt kanadının huzuruna çıktı. Bakan, “Tüm uluslararası yükümlülüklerimizi kapsayan bir çalışma yapılıyor. Bu kapsamda menfaatlerimizin ihlal edildiği kuruluşlara ödenen aidat konusu da gözden geçirilmekte ve aidat ödemelerini durdurmaktayız.” Diplomata göre bakanlık envanter çalışması da yapıyor; Moskova, yeniliğini yitirmiş bir dizi anlaşma ve anlaşmadan çıkacak. …
Lavrov, dünya nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Asya-Pasifik Bölgesi, Yakın Doğu, Afrika ve Latin Amerika ülkelerinin batılı ülkelerin icat ettiği kurallara göre yaşamak istemediklerini hatırlatarak, “Dolayısıyla, Dünyanın dörtte üçünü oluşturan devletlerin Rusya karşıtı yaptırımlara katılmaması doğaldır.”
Lavrov, dost ülkelerle olan bağlantılara atıfta bulunurken, ÇHC ile katılımı farklı bir yere koydu. (ÇKP Merkez Komitesi Dışişleri Bürosu Direktörü Van I, 20 Şubat’ta dışişleri temsilcileri ve Kremlin ile görüşecek.) … Bakan, Rusya’nın önde gelen gelişmekte olan ülkeleri arasında Hindistan, Brezilya, İran, BAE, Mısır, Türkiye, Suudi Arabistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti’ni saydı. …
Bakan, ABD ve İngiltere’nin kolektif batı içinde blok disiplini gösterdiğini ve bunun sonucunda Rusya ile parlamentolar arası ilişkiler de dahil olmak üzere ilişkileri sürdürmek isteyenlerin zor durumda olduğunu hatırlattı. Milletvekilleri bakanın konuşmasını beğeniyle dinlediler ve bakanlığın çalışmalarını onaylayan kararı oybirliğiyle kabul ettiler.
Siyaset bilimci Yevgeny Minchenko’ya göre Lavrov’un Duma’daki konuşmasında yeniden uyguladığı sömürge karşıtı söylem ana akım haline geliyor ve Kremlin tarafından etkin bir şekilde kullanılıyor. Uzman, Lavrov’un bu retoriği muhtemelen son Afrika gezisi sırasında, hem halka açık yerlerde hem de Afrika ülkelerinin liderleriyle kişisel temaslarında test ettiğini söylüyor. (I. Lakstigal, G. Mishutin, V. Kulagin / vedomosti, 16 Şubat)
